Długość życia jest bardzo ważna w wielu wymiarach – osobistym, rodzinnym, zawodowym. Istotna jest także dla finansów państwa, w tym prognozowania wysokości przyszłych emerytur, ale również opracowywania systemów ochrony zdrowia pod kątem projektowanych problemów zdrowotnych grup ludności w różnym wieku. Jak się okazuje, długość życia jest przedmiotem bardzo ciekawych analiz, a także nie mniej interesujących wniosków.
Mężczyźni żyją krócej niż kobiety
Wg. danych GUS, przeciętny polski mężczyzna żyje 74.5 roku, a kobieta przeżywa 81.1 lat. Co wpływa na te różnice?
Czynników jest wiele i spierają się o nie socjolodzy, lekarze, psycholodzy społeczni, a także… kryminolodzy. Tezy, które stawiają są zbieżne z badaniami ze wszystkich krajów świata.
Potencjalne przyczyny różnic w długości życia kobiet i mężczyzn
- Testosteron odpowiada za zachowania agresywne, które często są przyczyną wczesnych zgonów. Narkotyki, alkohol, bójki, skłonność do ekstremalnych sportów, samobójstwa są najczęstszymi przyczynami zgonów młodych mężczyzn.
- Choroby serca i nowotwory zabijają mężczyzn w wieku późniejszym – choroby układu krążenia między 40 rokiem życia a 60 rokiem życia, później raki, szczególnie rak płuc, z powodu uzależnienia od nikotyny i rak prostaty oraz jelita grubego (zła dieta).
Poza młodzieńczym okresem ryzyka, uznaje się, że wysoka zachorowalność mężczyzn na choroby cywilizacyjne jest związana z mniejszą dbałością o zdrowie, przejawiającą się w lekceważeniu zasad zdrowego odżywiania się, używkami wysokim nasileniem stresu zawodowego.
Kobiety przez naturę są chronione żeńskimi hormonami aż do menopauzy, poza tym macierzyństwo i odpowiedzialność za potomstwo niejako zmusza panie do zwracania uwagi na higienę życia (w tym jakość żywienia i kontrolę zdrowia).
Bardzo ważnymi czynnikami decydującymi o długości życia jest czystość środowiska, dostępność do usług medycznych, zdrowe odżywianie się oraz zasoby finansowe.
Różnice regionalne w Polsce jeśli chodzi o długość życia
Wschód i południowy wschód są „zdrowsze”
O średniej długości życia decyduje również miejsce zamieszkania. Dłużej żyją mieszkańcy wschodniej i południowo-wschodniej Polski. Prawdopodobnie wpływ na ten stan rzeczy ma jakość powietrza. W odniesieniu do regionu śląskiego te różnice widać wyraźnie. Tam z kolei średnia długość życia jest najniższa. Widać wyraźnie rujnujący wpływ zanieczyszczenia środowiska na długość życia.
Dłuższe życie w dużych miastach
Mieszkańcy dużych miast żyją dłużej i to pomimo znacznego zanieczyszczenia powietrza w metropoliach. Uważa się, że ogromny wpływ na na ten stan rzeczy ma zarówno większa dostępność do świadczeń zdrowotnych, jak również statystycznie wyższa zasobność portfela mieszkańców. O długości życia mówi się w kategoriach „kodu pocztowego”. Wielu ludzi mieszka w miejscowościach, w których nie ma poradni lekarskich, a dotarcie do większych miejscowości jest ograniczone przez trudności komunikacyjne – prywatni i publiczni przewoźnicy omijają małe miejscowości z przyczyn braku zwrotu inwestycji w otwieranie mało rentownych linii autobusowych.
Bogaci i wykształceni żyją dłużej?
Czy za pieniądze można kupić zdrowie? W pewnym sensie tak, chociaż nie tylko o drogich lekach mowa. Ciekawe wnioski można wysnuć z analizy długości życia dwóch dzielnic Warszawy – Pragi i Wilanowa. Różnica w długości życia mieszkańców Wilanowa i Pragi wynosi aż prawie 10 lat. Skąd takie różnice?
Mieszkańcy Wilanowa to w większości dobrze wykształcona klasa średnia, o wysokiej świadomości zachowań prozdrowotnych. Jej zasoby finansowe pozwalają na kupno zdrowszej żywności, dorównującej tej, którą uprawia w przydomowym ogródku mieszkanka czystego klimatycznie Podkarpacia, a nawet wprost stamtąd sprowadzanej. Dodatkowo, mają potrzebę regularnej kontroli stanu zdrowia oraz szybki dostęp do opieki zdrowotnej, którą ułatwia nie tylko niewielka odległość do lekarza, ale również korporacyjne pakiety zdrowotne. Do świadomości zachowań prozdrowotnych aktywność fizyczna jest również stawiana na czołowym miejscu. Nikotynizm jest niemodny.
Zupełnie inaczej przedstawiają się zachowania prozdrowotne osób gorzej sytuowanych – tzw. „śmieciowe jedzenie”, ograniczenia (w tym finansowe) do usług medycznych oraz możliwości uprawiania sportów oraz brak świadomości zależności między zdrowym stylem życia, a długością życia wpływają niestety obniżająco na tę ostatnią.
Autor:
Wojciech Nowak – Socjolog medycyny.
Źródło:
- Raport GUS: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/trwanie-zycia/trwanie-zycia-tablice,1,1.html.